मराठी
समानार्थी शब्द
 |
| मराठी समानार्थी शब्द |
= पोरका
अनर्थ
= संकट
अपघात
= दुर्घटना
अपेक्षाभंग
= हिरमोड
अभिवादन
= नमस्कार , वंदन , प्रणाम
अभिनंदन
= गौरव
अभिमान
= गर्व
अभिनेता
= नट
अरण्य
= वन , जंगल , कानन , विपिन
अवघड
= कठीण
अवचित
= एकदम
अवर्षण
= दुष्काळ
अविरत
= सतत , अखंड
अडचण
= समस्या
अभ्यास
= सराव , परिपाठ , व्यासंग
अन्न
= आहार , खाद्य
अग्नी
= आग , अनल , विस्तव , वन्ही , अंगार
, पावक , हुताशन , शिखी
अना
= आणि
अगणित
= असंख्य , अमर्याद
अचल
= शांत , स्थिर
अचंबा
= आश्चर्य , नवल
अतिथी
= पाहुणा
अत्याचार
= अन्याय
अपराध
= गुन्हा , दोष
अपमान
= मानभंग
अपाय
= इजा
अही
= साप , भुजंग , सर्प , व्याळ , पन्नग , फनी
अश्रू
= आसू
अंबर
= वस्त्र
अंधार
= काळोख , तिमीर , तम
अमृत
= पीयूष , सुधा
अहंकार
= गर्व
अंक
= आकडा
आई
= माता , माय , जननी , माउली , जन्मदा ,
जन्मदात्री
आकाश
= आभाळ , गगन , नभ , अंबर , आवकाश , अंतरीक्ष
, व्योम , ख , अंतराळ , वियत , वितान
आठवण
= स्मरण , स्मृती , सय
आठवडा
= सप्ताह
आनंद
= हर्ष , तोष , मोद , संतोष , प्रमोद ,
उल्हास
, उद्धव
आजारी
= पीडित , रोगी
आयुष्य
= जीवन , हयात
आतुरता
= उत्सुकता
आरोपी
= गुन्हेगार , अपराधी
आश्चर्य
= नवल , अचंबा , विस्मय , अचरथ , आचोज
आसन
= बैठक
आदर
= मान
आवाज
= ध्वनी , रव
आवाजमां
= आवाजात
आज्ञा
= आदेश , हुकूम
आपुलकी
= जवळीकता
आपत्ती
= संकट
आरसा
= दर्पण , मुकुर , आदर्श
आरंभ
= सुरवात
आशा
= इच्छा, आस, मनीषा,
आसक्ती
= लोभ
आळशी
= कुजर , निरुद्योगी , ऐदी , आळसट
वेग
= गती
वेळ
= समय , प्रहर
वेळू
= बांबू
वेश
= सोशाख
वेदना
= यातना
विश्रांती
= विसावा , आराम
वितरण
= वाटप , वाटणी
विद्या
= ज्ञान
विनंती
= विनवणी
विरोध
= प्रतिकार , विसंगती
विसावा
= विश्रांती , आराम
विश्व
= जग , दुनिया
वीज
= विद्युर , सौदामिनी
वृत्ती
= स्वभाव
वृद्ध
= म्हातारा
वैराण
= ओसाड , भकास , उजाड
वैरी
= शत्रू , दुष्मन
वैषम्य
= विषाद
व्यवसाय
= धंदा
व्याख्यान
= भाषण
शरीर
= देह , तनू , काया , कुडी , अंग
शक्ती
= सामर्थ्य , जोर , बळ
शर्यत
= स्पर्धा , होड , चुरस
शहर
= नगर
शंकर
= चंद्रचूड
श्वापद
= जनावर
शास्त्रज्ञ
= वैज्ञानिक
शाळा
= विद्यालय
शाळुका
= शिविलिंग
शेत
= शिवार , वावर , क्षेत्र
देह
= तनु , तन , काया , वपू , शरीर
देश
= राष्ट्र
देखावा
= दृश्य
देखत
= बघत , पाहत
दार
= दरवाजा
दारिद्य
= गरिबी
दौलत
= संपत्ती , धन
धरती
= भूमी , धरणी
ध्वनी
= आवाज , रव
नदी
= सरिता , तटिनी , तरंगिणी , जलवाहिनी
नजर
= दृष्टी
नवरा
= भ्रतार , वल्लभ , पती , कांत
, नाथ , दादला , धव , अम्बुला
नक्कल
= प्रतिकृती
नमस्कार
= वंदन , नमन
नातेवाईक
= नातलग
निश्चय
= निर्धार
निर्धार
= निश्चय
निर्मळ
= स्वच्छ
नियम
= पद्धत
निष्ठा
= श्रद्धा
नृत्य
= नाच
नोकर
= सेवक
न्हौतं
= नव्हते
परिश्रम
= कष्ट , मेहनत
पती
= नवरा , वर
पत्र
= टपाल
पहाट
= उषा
परीक्षा
= कसोटी
कार्य
= काम
कार्यक्षम
= कुशल , दक्ष , निपुण , हुशार
कारागृह
= कैदखाना , तुरुंग
कीर्ती
= प्रसिद्धी , लौकिक , ख्याती
कुतूहल
= उत्सुकता
कुटुंब
= परिवार
कुशल
= हुशार , तरबेज
कुत्रा
= श्वान
कुटी
= झोपडी
कुचंबणा
= घुसमट
कृपण
= कंजूष
कृश
= हडकुळा
कोवळीक
= कोमलता
कोठार
= भांडार
कोळिष्टक
= जळमट
खण
= कप्पा
खल
= नीच , दुष्ट , दुर्जन
खडक
= मोठा दगड , पाषाण
खटाटोप
= प्रयत्न
खग
= पक्षी , विहंग , व्दिज , अंडज , शकुन्त
खड्ग
: = तलवार
खरेपणा
= न्यायनीती
ख्याती
= कीर्ती , प्रसिद्धी , लौकिक
खात्री
= विश्वास
खाली
जाणे = अधोगती
खाटा
करणे = आंबवणे
खिडकी
= गवाक्ष
खेडे
= गाव , ग्राम
खोड्या
= चेष्टा , मस्करी
गरज
= आवश्यकता
सामर्थ्य
= शक्ती , बळ
साहित्य
= लिखाण
सेवा
= शुश्रूषा
सिनेमा
= चित्रपट , बोलपट
सिंह
= केसरी , मृगराज , वनराज
सीग
= शीग
सुविधा
= सोय
सुगंध
= सुवास , परिमळ , दरवळ
सूत
= धागा , दोरा
सूर
= स्वर
सूर्य
= रवी , भास्कर , दिनकर , सविता , मित्र
, अरुण , भानू , आदित्य
सोने
= सुवर्ण , कांचन , हेम , कनक
सोहळा
= समारंभ
हद्द
= सीमा , शीव
हत्ती
= गज , पिलू , सारंग , कुंजर
हर्दमच्यावानी
– नेहमीप्रमाणे
हल्ला
= चढाई
हळू
चालणे = मंदगती
हकिकत
= गोष्ट , कहाणी , कथा
हात
= हस्त , कर , बाहू
हाक
= साद
हारीच
= एकत्र
हित
= कल्याण
हिंमत
= धैर्य
हुकूमत
= अधिकार
हुरूप
= उत्साह
हुबेहूब
= तंतोतंत
हुभा
= उभा
हेका
= हट्ट , आग्रह
क्षमा
= माफी
पुरातन
= प्राचीन
पुंजा
= पूजन
पृथ्वी
= धरणी , जमीन , वसुंधरा , वसुधा , धरा
, भुमी , धरित्री , मही अवनी ,
भू ,
क्षमा
, उरबी , कुंभिनी , मेदिनी ,
विश्वंभरा
, क्षिती
फलक
= फळा फांदी शाखा
फूल
= पुष्प , सुमन , कुसुम
बदल
= फेरफार , कलाटणी
बर्फ
= हिम
बहीण
= भगिनी
बक्षीस
= पारितोषिक , पुरस्कार
बाग
= बगीचा , उद्यान , वाटिका
बासरी
= पावा
बेत
= योजना
बाळ
= बालक
बाप
= पिता , वडील , जनक
बादशाहा
= सम्राट
बुद्धी
= मती
भरारी
= झेप , उड्डाण
भुंगा
= भ्रमर , भृग , मिलिंद , मधुकर
भाट
= स्तुतिपाठक
भारती
= भाषा , वैखरी
भांडण
= तंटा
भाळ
= कपाळ
भाऊ
= बंधू , सहोदर , भ्राता
भेसळ
= मिलावट
भेदभाव
= फरक
ऊर्जा
= शक्ती
ऋण
= कर्ज
ऋतू
= मोसम
ऋषी
= तपस्वी , मुनी , साधू , तापस
एकजूट
= एकी , ऐक्य
ऐश्वर्य
= वैभव
ऐट
= रुबाब , डौल
कथा
= गोष्ट , कहाणी , हकिकत
कठीण
= अवघड
कविता
= काव्य , पद्य
करमणूक
= मनोरंजन
कठोर
= निर्दय
कनक
= सोने
कटी
= कंबर
कमळ
= पंकज , अंबुज , नलिनी , अळत , पद्म
, सरोज , अंभोज , अरविंद ,
राजीव
, अब्ज
कपाळ
= ललाट , भाल , कपोल , निढळ , अलिक
कष्ट
= श्रम , मेहनत
कंजूष
= कृपण
काम
= कार्य , काज
काठ
= किनारा , तीर , तट
काळ
= समय , वेळ , अवधी
कान
= श्रवण
कावळा
= काक , एकाक्ष , वायस
कालांतराने
= दिसामासागे
काष्ठ
= लाकूड
कासव
= कूर्म , कामट , कमठ , कच्छप , कच्छ
किल्ला
= गड , दुर्ग
किमया
= जादू
यश
= सफलता
युक्ती
= विचार , शक्कल
युद्ध
= लढाई , संग्राम , लढा , समर
येतवरी
= येईपर्यंत
योद्धा
= लढवय्या
रक्त
= रुधिर
रणांगण
= रणभूमी , समरांगण
र्हास
= हानी
राग
= क्रोध , संताप , चीड
राजा
= नरेश , नृप , भूपाल , राणा , राया
राष्ट्र
= देश
रांग
= ओळ
रात्र
= निशा , रजनी , यामिनी
रान
= वन , जंगल , अरण्य , कानन
रूप
= सौंदर्य
रुबाब
= ऐट , तोरा
रेखीव
= सुंदर , सुबक
लग्न
= विवाह , परिणय
लाट
= लहर
लाज
= शरम
लोभ
= हाव
लोटके
= मडके
वरचा
= वद्राचा
वडील
= पिता
वस्त्र
= कपडा
वद्रा
= वर
वारा
= वात , पवन , अनिल , मारुत , समीर , वायू
वाट
= मार्ग , रस्ता
आशीर्वाद
= शुभचिंतन
ओंजळभर
= अंजूरभर
ओझे
= वजन , भार
ओढा
= झरा , नाला
ओळख
= परिचय
औक्षण
= ओवाळणे
अंत
= शेवट
अंग
= शरीर
अंघोळ
= स्नान
अंधार
= काळोख , तिमिर
अंगण
= आवार
अंगार
= निखारा
अंतरिक्ष
= अवकाश
इलाज
= उपाय
इशारा
= सूचना
इंद्र
= सुरेंद्र , नाकेश , वसाव , सहस्त्राक्ष
, वज्रपाणी , देवेंद्र
इहलोक
= मृत्युलोक
ईर्षा
= चुरस
इच्छा
= आकांक्षा , आस , मनीषा , स्पृहा ,
लिप्सा
, अपेक्षा
ईश्वर
= देव , ईश , निर्जर , परमेश्वर ,
अलक्ष
, सूर , विभूध , अलख , प्रभू
, त्रिदश
उत्सव
= समारंभ , सण , सोहळा
उक्ती
= वचन
उशीर
= विलंब
उणीव
= कमतरता
उपवन
= बगीचा
उदर
= पोट
उत्कर्ष
= भरभराट
उपद्रव
= त्रास
उपेक्षा
= हेळसांड
शिवार
= शेत , वावर
शीण
= थकवा
शील
= चारित्र्य
शीतल
= थंड , गार
शिक्षा
= दंड , शासन
श्रम
= कष्ट , मेहनत
सकाळ
= प्रभात
सचोटी
= खरेपणा
सफाई
= स्वच्छता
सवलत
= सूट
सजा
= शिक्षा
सन्मान
= आदर
सांगत
= म्हणत
संकट
= आपत्ती
संधी
= मोका
संत
= सज्जन , साधू
संपत्ती
= धन , दौलत , संपदा
सायंकाळ
= संध्याकाळ
सावली
= छाया
साथी
= सोबती , मित्र , दोस्त , सखा
स्तुती
= प्रशंसा
स्पर्धा
= चुरस , शर्यत , होड , पैज
स्थान
= ठिकाण , वास , ठाव
स्त्री
= बाई , महिला , ललना
संध्याकाळ
= सायंकाळ , सांज
स्फूर्ती
= प्रेरणा
स्वच्छता
= झाडलोट
सुवास
= सुगंध , परिमल , दरवळ
सुंदर
= सुरेख , रमणीय , मनोहर , छान
सागर
= समुद्र , सिंधू , रत्नाकर ,
जलधी
, दर्या , अर्णव
ठिकाण
= स्थान
डोके
= मस्तक , शीर्ष , शीर
डोळा
= नेत्र , नयन , लोचन , चक्षु , अक्ष , आवळू
, अंबक
डोया
= डोळा डोंगर पर्वत , गिरी
ढग
= मेघ , जलद , पयोधर , अभ्र , अंबूद
, निरद , पयोद , अब्द , घन
ऋण
= कर्ज
तक्रार
= गाऱ्हाणे
तलाव
= तडाग , सरोवर , कासार
तळे
= तलाव , सरोवर , तडाग
त्वचा
= कातडी
तारण
= रक्षण
ताल
= ठेका
तुरंग
= कैदखाना , बंदिवास
तुलना
= साम्य
तोंड-
तुंड , वक्र , आनन , वदन , मुख
थट्टा
= मस्करी , चेष्टा समूह
थोबाड
= गालपट
दगड
= पाषाण , खडक
दरवाजा
= दार , कवाड
दाम
= पैसा
दृश्य
= देखावा
दृढता
= मजबुती
दिवस
= दिन , वार , वासर
दिवा
= दीप , दीपक
दूध
= दुग्ध , पय , क्षिर
द्वेष
= मत्सर , हेवा
देव
= ईश्वर , विधाता
चाक
= चक्र
चंद्र
= शशी , रजनीनाथ , इंदू , सुधाकर , निशानाथ ,
हिमांशू
, शशांक , नक्षत्रेष , विधू , सोम
चांदणे
= कौमुदी , चंद्रप्रकाश , चंद्रिका ,
ज्योत्स्ना
चिंता
= काळजी
चिडीचूप
= शांत
चिमुरडी
= लहान
चूक
= दोष
चेहरा
= मुख
चौकशी
= विचारपूस
छंद
= नाद , आवड
छान
= सुरेख , सुंदर
छिद्र
= भोक
जग
= दुनिया , विश्व
जत्रा
= मेळा
जन
= लोक , जनता
जमीन
= भूमी , धरती , भुई
जंगल
= रान
जीव
= प्राण
जीवन
= आयुष्य , हयात
जुलूम
= अत्याचार , छळ , बळजोरी , अन्याय
झाड
= वृक्ष , तरू , पादप , द्रूप , गुल्म , अगम
, विटप , शाखी
झोपडी
= कुटीर , खोप
झोप
= निद्रा
झोका
= झुला
झेंडा
= ध्वज , निशाण
टेकडी
= हुकडी
ठग
= -चोर
पर्वा
= चिंता , काळजी
पर्वत
= डोंगर , गिरी , अचल , शैल , अद्री
पक्षी
= पाखरू , खग , विहंग , व्दिज , अंडज
पाडा
= आदीवासी ची१०-१५ घरांची वस्ती
प्रकाश
= – उजेड
प्रवास
= सफर , फेरफटका , पर्यटन
प्रवासी
= वाटसरू , पांथस्थ , मार्गिक
प्रजा
= लोक
प्रत
– नक्कल
पत्नी
= बायको , अम्बुला , अस्तुरी , अर्धागी ,
भार्या
, कांता , दारा , जाया , सहधर्मचारिणी
प्रदेश
= प्रांत
प्रवास
= यात्रा
प्राण
= जीव
पान
= पत्र , पत्ता , पर्ण
प्रासाद
= वाडा
पाखरू
= पक्षी
पाऊल
= पाय , चरण
पाऊलवाट
= पायवाट
प्रार्थना
= स्तवन
प्रामाणिकपणा
= इमानदारी
प्रारंभ
= सुरुवात , आरंभ
प्रेम
= प्रीती , माया , जिव्हाळा
प्रोत्साहन
= उत्तेजन
पोपट
= राघू , शुक
पाऊस
= वर्षा , पर्जन्य
पाणी
= जल , नीर , तोय , उदक , जीवन , सलिल
, पय , अंबू
पिशवी
= थैली
पुस्तक
= ग्रंथ
पुतळा
= प्रतिमा , बाहुले
भोजन
= जेवण
भोंग
= खोपटे , झोपडी
मदत
= साहाय्य
ममता
= माया , जिव्हाळा , वात्सल्य
मन
= चित्त , अंतःकरण
मजूर
= कामगार
महिना
= मास
महिला
= स्त्री , बाई , ललना
मजूर
= कामगार
मस्तक
= डोके , शीर , माथा
मानवता
= माणुसकी
मान
= गळा
माणूस
= मानव
मंगल
= पवित्र
मंदिर
= देऊळ , देवालय
मंदपणा
= मंडपाच्या
मंडपामां
= मंडपामध्ये
मार्ग
= रस्ता , वाट
म्होरक्या
= पुढारी , नेता
मोहाची
फुले = मोवा
मित्र
= दोस्त , सोबती , सखा , सवंगडी
मिष्टान्न
= गोडधोड
मुलगा
= पुत्र , सुत , तनय , नंदन , तनुत
मुलगी = कन्या , तनया , दुहिता
, नंदिनी , आत्मजा
मुद्रा
= चेहरा , मुख , तोंड , वदन
मुख
= तोंड , चेहरा
मुलुख
= प्रदेश , प्रांत , परगणा
मेहनत
= कष्ट , श्रम , परिश्रम
मैत्री
= दोस्ती
मौज
= मजा , गंमत
गरवार
= गर्भवती
गवत
= तृण
गरुड
= खगेंद्र , खगेश्वर , ताय , वैनतेय
गणपती
= लम्बोदर , गजानन , हेरंब , लक्षप्रद
, निधी , धरणीधर , वक्रतुंड
गर्व
= अहंकार
गाय
= धेनू , गोमाता
गाणे
= गीत , गान
गंमत
= मौज , मजा
गंध
= वास , दरवळ
ग्रंथ
= पुस्तक
गाव
= ग्राम , खेडे
गाजावाजा
झाला = कीर्ती पसरली
गुन्हा
= अपराध
गुलामी
= दास्य
गोड
= मधुर
गोणी
= पोते
गोष्ट
= कहाणी , कथा
ग्राहक
= गि – हाईक
घर
= सदन , गृह , निकेतन , आलय , भवन
, निवास , धाम , घृह
घरटे
= खोपा
घागर
= घडा , मडके
घोडा
= अश्व , हय , वारू , तुरंग , वाजी
घोयका
= घोळका , जमाव
चव
= रुची , गोडी
चरण
= पाय , पाऊल
चरितार्थ
= उदरनिर्वाह
चक्र
= चाक
चन्हाट
= दोरखंड